از جمله مسائلی که در خصوص فهم و معرفت قرآن مطرح شده است. موضوع همگانی بودن فهم معارف و آیات قرآنی است. به این معنا که خدای متعال قرآن را به گونهای برای بندگان خود نازل فرموده که علاوه براینکه داری معارف ژرف وعمیقی ست قابلیت تفهیم و فهم را برای همگان فراهم نموده است. ولی با این حال شاهد هستیم مراتب فهم و دسترسی به آن معارف ارزشمند در بین عموم مردم یکسان نیست. در این نوشتار سعی داریم چند راهکار مهم در فهم قرآن را مورد دقت و بررسی قرار دهیم.
طرح سوال:راهکار قرآن برای دستیابی به فهم معارف قرآنی چیست؟
جواب: با دقت و تأمل در آیات نورانی قرآن مجید به خوبی میتوان به راهکارهای مؤثردر فهم قرآن دست یافت:
نکته قابل توجه:
«قبل از اینکه مطالبی در خصوص فهم قرآن بیان کنیم لازم به ذکر است که قرآن داری مراتب و باطن های مختلفی است در مرتبهای از مراتب از ژرفی خاصی برخوردار است که فهم والای آن برای اولیایی خاص الهی ممکن است. در علامه جوادی آملی در قسمتی از کتاب قرآن در قرآن در این خصوص مینویسد:
قرآن كريم كتابي نظير كتابهاي عادي و معمولي نيست كه اول و آخرش در دسترس انسانها باشد؛ بلكه قرآن كريم كتابي الهي و داراي مراتب است، مرتبه والا و مرحله اعلايش همان «امّ الكتاب» است كه در سوره «زخرف» بيان شده است.« وَ إِنَّهُ في أُمِّ الْكِتابِ لَدَيْنا لَعَلِيٌّ حَكيمٌ؛ [زخرف/۴] و آن در «أمّ الكتاب» [لوح محفوظ] نزد ما بلندپايه و استوار است اين مرحله اعلي كه اصل قرآن و مادر و ريشه آن است، وجود و حقيقتي «لدي الله» دارد و نزد ذات اقدس اله است. مرحله عاليه قرآن، همان است كه در دست فرشتگان «كرام برره» است:«بِأَيْدي سَفَرَةٍ كِرامٍ بَرَرَةٍ [زخرف/۱۶-۱۵] به دست سفيرانى است والا مقام و فرمانبردار و نيكوكار.» و مرحله نازله اش، «لدي الناس» و به لفظ عربي مبين ظهور كرده است.»[۱]